HAYVAN ÜRETİCİLERİNİN TALEPLERİ VE KONU İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

1. Hayvancıların SÜTEK'ten günü geçmiş alacağı olan %55'lik kısmın ödenmesi talebi

Süt Kurumu’nun üretici çiğ süt bedelleri ödemelerinde uyguladığı yöntem şöyledir.Süt Kurumu, üreticiden topladığı sütü imalatçılara satar. İmalatçılar, iç piyasada sattıkları ürünler için kullandıkları süt bedelini 30 gün sonunda Süt Kurumu’na öder. Yine imalatçılar ihraç ettikleri süt mamulleri için kullandıkları sütün bedelini, Süt Kurumu’na 60 günün sonunda öder. Süt Kurumu, üreticiden topladığı sütün karşılığını 45 günün sonunda, imalatçıdan topladığı süt bedeli ve devletin çiğ süt desteğini alarak üretici ödemesini yapar.

Devletin çiğ inek sütü desteği 40 Kuruş/Lt dir. Bu kapsamda, 2021 yılı içerisinde 23,857,745 TL (Yirmi Üç Milyon Sekiz Yüz Elli Yedi Bin Yedi Yüz Kırk Beş) üreticiye çiğ süt desteği ödenmiştir.

Ayrıca pandemi nedeni ile yaşanan sıkıntıların aşılması adına her litre süt için pandemi desteği adı altında 2021 yılı içerisinde 11,074,796 TL (On Bir Milyon yetmiş Dört Bin Yedi Yüz Doksan Altı) destek ödenmiştir. Şu an itibarı ile pandemi çiğ süt desteği 10 Kuruş/Litre dir.

2021 Yılı içerişinse hayvan üreticilerine çiğ süt için ödenen toplam destek 34,932,541 TL’dir. (Otuz Dört Milyon Dokuz Yüz Otuz İki Bin Beş Yüz Kırk Bir)

Bugüne kadar toplam sütün yaklaşık %50’lik kısmı iç piyasada kullanılmakta idi. Gelinen aşamada pandemi nedeni ile ülke içi tüketimazalmıştır. Şu an itibarı ile toplam sütün yaklaşık%25’lik kısmı iç piyasada kullanılmaktadır. Geriye kalan % 75’lik kısmın dış pazarlara ihraç edilme zorunluluğu vardır. Dış pazarlara yapılan ihracat için kullanılan süt bedeli, Süt Kurumu’na 60 gün sonunda ödenmektedir. Hal böyle olunca üretici ödemeleri için gerekli rakamın Süt Kurumu kasasına toplanma süresi uzamakta, bu yüzden üretici ödemelerinin bir kısmı (Bir ödeme listesinin %55’i olan 12,606,381.71 TL) 15 gün geç ödenmektedir. Bu konunun çözümü ile ilgili Bakanlığımız çalışma başlatmış olup, Kalkınma Bankası’ndan yapılacak borçlanma ile ilgili gecikmenin ortadan kaldırılması hedeflenmektedir.

2. Arpa fiyatının 2021 yılı sonuna kadar artırılmaması talebi

Arpa fiyatları dünya borsalarında belirlenmektedir. Bu günlerde dünyada yaşanan kuraklıklar mısır, buğday ve arpa üretimlerinde yaşanan azalma ve iklim koşullarına bağlı olarak 2021 yılı hasatının yaklaşık bir ay gecikmesi ürün fiyatlarının artışına sebep olmuştur. Bu aşamada yapılan çalışmalar göstermektedir ki olumlu gelişmeler olmaması halinde, ülkemize yapılacak arpa ithalatı sonucu arpa fiyatları 3 – 3,2 TL7Kg seviyelerini bulabilecektir. 2021 yılı sonuna kadar ihtiyacımız olan arpa miktarı, yaklaşık olarak yetmiş bin (70,000 ) tondur. Şu anda yemlik arpa, Devletin sağladığı 30 kuruş/kg sübvansiye ile 1,7 TL/Kg fiyatından hayvan üreticilerimize satılmaktadır. Hayvan üreticilerimizin talebi doğrultusunda bir hesaplama yaparsak 70,000 ton arpa karşılığı 91,000,000 TL’lik (Doksan bir Milyon) bir kaynağa ihtiyaç olabilecektir.

2021 yılı içerisinde 48,525 ton yemlik arpa ithal edilmiş ve 30 Kuruş/Kilogram destekle hayvan üreticilerine satılmıştır. Bu amaç için 2021 yılı içerisinde 14,557,500 TL (On Dört Milyon Beş Yüz Elli Altı Bin Beş Yüz) destek ödenmiştir.

3. Koyun, keçi ve inek sütüne artış yapılması talebi

Koyun, keçi ve inek sütüne artış yapılması talebi, normal koşullarda yem hammaddelerine ve üretim girdilerine gelen zamlar karşısında üretici refahını koruma adına yapılan uygulama süt fiyatlarının artırılması idi. Ancak pandemi koşulları sonucu süt ve süt mamulleri satışında ciddi sıkıntılar yaşandığı malumunuzdur. Bu aşamada yapılacak süt zammı, süt satışlarını olumsuz etkileyecek ve üretilen sütün elde kalması ve hatta dökülmesi riskini doğuracaktır. Bakanlığımız süt ürünleri pazarlama koşullarını günlük takip etmekte olup, yaşanacak normalleşme sonucu süt ve süt ürünleri pazarlama koşullarındaki iyileşmeler doğrultusunda talepler değerlendirilecektir.

4.  2,35 TL/lt den borsada satılan inek sütünün derhal taban fiyatının yükseltilmesi talebi

Sütün borsaya konma sebebi piyasadaki gerçek değerini bulması ve satışının sağlanabilmesidir. Gelinen aşamada, ülke içinde tüketilen süt ve süt mamulleri miktarının yarı yarıya azalması göstermektedir ki pazarlarda tüketim azalmıştır. Tüketimin azaldığı yerde, fiyat avantajı ile satış yapmak mecburi olmaktadır. Bu durumda üretilen sütün dökülmesini önlemek ve üreticinin büyük maddi kayıplara uğramasının önüne geçebilmek adına borsadan satışı gerçekleştirmekten başka yöntem yoktur. Borsa uygulamasında, her üreticinin bir ton sütünün üzerindeki sütü borsaya konmakta, bu şekilde küçük ve orta ölçekli aile işletmeleri korunmaktadır. Piyasaların normalleşmesi ve süt üretiminin mevsimsel azalmaya başlayacağı önümüzdeki dönem, borsa fiyatları sütün satılabilme imkanları doğrultusunda yeniden düzenlenecektir.

Pandemi döneminde piyasaların daralması ve süt mamulleri satışında yaşanan zorlukları aşabilmek ve üreticinin sütünün dökülmesini engellemek adına alınan tedbirler vardır. Süt mamulleri ihracat teşvikleri planlanırken, yapılan hesaplamaların yaklaşık dört katına kadar ihracat teşvikleri artırılarak daralan dış pazarlarda fiyat rekabeti sağlanarak süt mamulleri satışı yapılabilmiştir. Bunun karşılığı olarak 2021 yılı içerisinde öngörülen 5,623,196 TL (Beş Milyon Altı Yüz Yirmi Üç Bin Yüz Doksan Altı) ihracat teşvikine ek olarak 15,925,130 TL (On Beş Milyon Dokuz Yüz Yirmi Beş Bin Yüz otuz) fazladan ihracat teşvik ödemesi yapılarak toplamda 21,548,326 TL (Yirmi Bir Milyon Beş Yüz Kırk Sekiz Bin Üç Yüz Yirmi Altı)ihracat teşvik ödemesi yapılmıştır.

Sütün borsaya girmemesi demek, sütün satılamaması ve dökülmesi sonucunu doğuracaktır veya süt mamulleriihracat teşvik primlerinin artırılması yöntemi ile sütün pazarlanması yoluna gidilmesi gerekecektir. Süt mamulleri ihracat teşvik ödemelerinin artırılması yönüne gidilir, bugünkü koşulların aynı kaldığı düşünülür ise yıl sonuna kadar ek olarak 25,200,000 TL (Yirmi Beş Milyon İki Yüz Bin) süt mamulleri ihracat teşvik primi ödenmesi gerekecektir.

5. Keçi sütüne alım garantisi verilmesi talebi

Süt kurumu pandemi yaşadığımız ve birçok alanda olduğu gibi hayvancılık ve süt sektöründe yaşamakta olduğumuz büyük sıkıntılara rağmen, üretilen sütü almakta ve pazarlamaktadır. Keçi sütleri konusunda bazı sıkıntılar yaşandığı doğrudur. Ancak Kurumumuz, üreticinin sütünü alma konusunda kararlı bir şekilde çalışmakta ve üreticinin elinde süt bırakmamaya çalışmaktadır. Hayvancılara yapılan keçi sütü konusunda kaliteye göre fiyatlandırma teklifi kabul görmemiş, bu durum ise keçi sütü pazarlanmasında yaşanan zorlukların devam etmesine yol açmıştır.

6. Bakan Çavuşoğlu’nun belirttiği destek paketi açılımı ve yem desteği verilmesi talebi

Çalışılmakta olan bir destek paketi vardır. Bu paket, 2021 Yılı TC ve KKTC Hükümetleri Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında, Çiftçi Salgın Destek Programı olarak 20,000,000 TL’lik kaynak içermektedir. Bu program, pandeminin olumsuz etkilerini azaltmak amacı ile tüm tarım kesimine yönelik bir programdır. Ancak hayvancılar, ilgili desteğin sadece kendilerine yapılmasını istemektedirler. Bakanlığımızın Çiftçi Salgın Destek Programı ile ilgili bir çalışması mevcuttur. Çiftçi Salgın Destek Programı’nın tüm tarım sektörlerine destek olabilmesi adına yapılan çalışma bittiği zaman üreticilerimizle paylaşılacaktır.

Yem desteği konusunda, küçükbaş hayvan başı 80 kg arpa talebi olduğu söylenmektedir. Ülkemizde yaklaşık 300,000 (Üç yüz bin) küçükbaş hayvan vardır. Hesap yapıldığı zaman 300,000 hayvan için hayvan başı 80 kg arpa demek, 24,000 ton (Yirmi Dört Bin) arpa, bunun karşılığı bugünkü fiyatlarla 40,800,000 TL (Kırk Milyon sekiz Yüz Bin), muhtemel dünya fiyatları ile 72,000,000 TL’dir (Yetmiş İki Milyon )

Hükümetimiz, küçükbaş hayvancımıza destek olmak adına, hayvan başına 150 TL destek vermektedir. Bu kapsamda yılda iki defa yapılan ödemenin birincisi olan 21,560,580 TL (Yirmi Bir Milyon beş Yüz Altmış Bin Beş Yüz Seksen) destek küçükbaş hayvan Üreticilerine Ödenmiştir.

2021 yılı Bütçesi içerisinde pandemi ve genel bütçe koşullarına rağmen, tarımsal destek bütçesinde  sadece 24,000,000 TL’lik bir artış gerçekleştirilmiştir. Hayvancılık sektörüne bugüne kadar fazladan 44,557,426 TL ek destek ödemesi yapılmıştır.

Aşağıdaki tabloda 31 Mayıs 2021 itibarı ile hayvancılık sektörüne yapılan destekler ve hayvancıların eylem yaparak talep ettikleri desteklerin verilmesi halinde ihtiyaç duyulan kaynağı görebilirsiniz.